Tarihteki İlk Türk devleti, Hun Türkleri tarafından kurulmuştur. Elbette Türk tarihini daha eskilere taşıyan Türk devletleri kurulmuştu. Fakat tam anlamıyla bir devlet yapılanması olan ve boy özelliğinin üzerine çıkarak devletleşme sürecini sağlamış, hatta imparatorluk olarak anılabilecek ilk büyük Türk devleti Büyük Hun Devleti olmuştur. İlk hükümdarı ve kurucusu Teoman Han’dır. Teoman Han, M.Ö. 220-209 arasında hüküm sürmüş ve Türk kavimlerini kendi bayrağı altında toplamıştır. Orta Asya’da kurulan ilk Türk devleti olan Hun Devleti, komşu ülkeleri ve Çin topraklarının bir kısmını hakimiyeti altına almış ve ardı ardına yaptığı akınlar neticesinde Çin üzerinde büyük baskı uygulamıştır. Çin Seddi, Hun Türkleri’nin akınlarını durdurabilmek adına Çin tarafından alınan tedbirlerin en bilinenidir.
Büyük Hun Devleti Hakanları
Teoman Han
Teoman Han Teoman Han, Asya Hun Devleti’nin kuruluşuna dair en net bilgi Teoman döneminde olduğu için, devletin kuruluşu Teoman ile birlikte (M.Ö. 220) kabul edilir. Teoman Han, Teoman (T’ou-man), M.Ö. 220-209 döneminde Asya Hun Devleti‘ne hükümdarlık yapmış olan Türk Başbuğu, Mete Han‘ın da babasıdır. Çin kaynaklarında; Hun devletinin yöneticileri “Tanhu (Şanyü)” olarak anılmaktadır. Bu kelimenin; kumandan, kaan, hanya da imparator gibi bir anlamı olduğu tahmin edilir. […]
Mete Han
Mete Han Mete Han (OĞUZ KAĞAN), Öyle işler başardı ki; dillere destan oldu… Yüzyıllardır, Türk Milleti’nin belleğinde OĞUZ HAN adıyla yaşadı ve yaşamakta! Tarihin puslu-dumanlı ufkundan, şimdilik, sadece küçük bir ışık huzmesi olarak bize ulaşan Alp Er Tunga’dan sonra, Mete Han, Türklüğün ilk gurur anıtı.O, büyük bir devlet adamı… O, büyük bir askerî deha…O, üstün bir diplomasi uzmanı…Ve […]
Lao Şang
Lao Şang Lao Şang, Babası Mete M.Ö 174 yılında ölünce yerine Lao Şang imparator oldu.Babasından büyük bir imparatorluğu teslim aldı. M.Ö 174-160 yılları arasında geçen 14 yıllık hükümdarlığı yükselme çağı olarak gösterilir. Hemen Çin imparatorluk hanedanından bir prensesle evlendi. Hükümdarlığın ilk sekiz yılında batı ile uğraştı. Babasının iki kez yendiği Yüençileri M.Ö 174 yılında üçüncü […]
Kün-Çin
Kün-Çin Kün-Çin, Kün-Çin, Lao-Şang’ın oğlu Kün-Çin, babasının ölümünden sonra veliahtı olarak tahta geçti ve hükümdar oldu. Kimi tarihi kaynaklarda Çün-Çin, Çün-Çen, Kung-Sin olarakta geçmektedir. Bu ifade farklılıkları farklı dillerde telafuz edildiği için bazı harf farklılıkları doğursa da aynı kişi olduğu sabittir. Kün-Çin, 34 yıl gibi çok uzun bir süre yönetimi elinde bulundurarak Büyük Hun İmparatorluğu boyunca […]
İti-Sie / İçisiye
İti-Sie / İçisiye İti-Sie / İçisiye, İti-Sie / İçisiye, Kün-çin’in uzun yabguluk dönemi Hunların bozulmaya başladığı yıllar sayılsa da, askeri yönden hayli başarılı geçmişti. O öldüğünde kardeşi İçisiye doğu prensi idi. Tahta namzet savdan Kün-çin’in oğlu Yu-pi, haliyle devletin başına geçmek istedi. İki taraf arasında kısa süren bir savaş başladı. İç karışıklık Yu-pi’nin aldığı ağır […]
Vuvey
Vuvey Vuvey, Vuvey ,Yiçişie’nin ölümü sonrasında yerine Vuvey geçti (MÖ 114). Çin saldırıları birkaç yıl kadar ara vermişti. Bu süre zarfında Çin, güneyindeki düşmanları Yueleri mağlup ederek bir anlamda cepheyi daralmış oldular. Hunlar dışındaki tüm tehditler bertaraf edilmişti. Hunlar ise zayıflamış ancak halen bir tehdit olarak Çin dış politikasının ana unsuru durumundaydı. Bu süre zarfında […]
Ousiuliu
Ousiuliu Ousiuliu, Ousiuliu, Büyük Hun Devleti’nde Milattan Önce 105-102 yılları arasında hükümdar olmuştur.
Kiuliu-hou
Kiuliu-hou Kiuliu-hou, Kiuliu-hou, Büyük Hun Devleti’nde Milattan Önce 102-101 yılları arasında hükümdar olmuştur.
Tcietiheu
Tcietiheu Tcietiheu, Büyük Hun Devleti’nde Milattan Önce 101-96 yılları arasında hükümdar olmuştu.
Houloku
Houloku Houloku, Houloku, M.Ö 96-85 yıllarında Büyük Hun Devletinde hüküm sürmüştür.
Houyenti
Houyenti Houyenti, Houyenti M.Ö 85-68 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Hiuliukiu
Hiuliukiu Hiuliukiu, Hiuliukiu M.Ö 68-60 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Voyenkiu
Voyenkiu Voyenkiu, Voyenkiu M.Ö 60-57 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Houhansie
Houhansie Houhansie, Houhansie M.Ö. 57-31 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Feoutchou
Feoutchou Feoutchou, Feoutchou M.Ö 31-20 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Seuhiaijo
Seuhiaijo Seuhiaijo, Seuhiaijo M.Ö 20-12 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Tcheyajo
Tcheyajo Tcheyajo, Tcheyajo M.Ö 12-8 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Outchou
Outchou Outchou, Outchou M.Ö 8- M.S 13 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Ouloijou
Ouloijou Ouloijou, Ouloijou M.S 13-M.S 18 yılları arasında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Houthouulh
Houthouulh Houthouulh, M.S 18- M.S 46 yılları arasında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Pounou
Pounou Pounou, M.S 46- M.S 66 yılları arasında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Yeou-lieou
Yeou-lieou Yeou-lieou, Yeou-lieou M.S 66- M.S 87 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Yu-chukieu
Yu-chukieu Yu-chukieu, Yu-chukieu M.S 87-M.S 92 yıllarında Büyük Hun Devleti’nde hüküm sürmüştür.
Attila Han
Attila Han Attila Han, Rua’nın Romalılarla barış görüşmesi yapmaya hazırlandığı bir sırada vefat etmesi üzerine, Hun yönetimini Attila ve Bleda üstlendiler. Türk devlet teşkilâtında daima büyük kardeşin tahta çıkması kesin olmayıp, şehzadeler arasında en liyakatlisinin başa geçmesi geleneği var olmasına rağmen, Bleda Hun hükümdarı olmuştur. Fakat üstün kabiliyetlerinden dolayı bütün işleri Attila yürütmüştür. Attila Han, Rua’nın Romalılarla […]