Safevi Devleti

Safevî Devleti, 1501 ile 1736 yılları arasında İran’da hüküm süren bir İslam devletidir. İran coğrafyasında büyük bir imparatorluk kurmuş ve Osmanlı İmparatorluğu ile rekabet etmiştir. İslam tarihinde önemli bir dönemi temsil eder ve İran kültürüne büyük katkılarda bulunmuştur.

Safevî Devleti’nin kurucusu Şah İsmail’dir. Şah İsmail, Azerbaycanlı ve Türk kökenli bir liderdir. 1501 yılında İran’da hüküm süren ilk Şah olarak tahta çıkmıştır. Şah İsmail, Alevilik mezhebine mensup olmasıyla bilinir ve Safevî Devleti’nde Alevilik’i resmi devlet dini olarak benimsemiştir.

Safevî Devleti’nin en parlak dönemi, Şah Abbas dönemidir (1587-1629). Şah Abbas, güçlü bir lider olarak tanınır ve İran’ı ekonomik, kültürel ve askeri açıdan güçlendirmeye çalışmıştır. İsfahan şehrini başkent yaparak İran’ı bir kültür ve sanat merkezi haline getirmiştir.

Safevî Devleti’nin toplumsal yapısı, çeşitli etnik grupların ve mezheplerin bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yapıya sahipti. Devletin resmi dili Farsça olmuş, ancak Türkçe ve diğer diller de yaygın olarak konuşulmuştur.

Safevî Devleti, sanat, mimari ve edebiyat alanında da önemli bir gelişme yaşamıştır. İran halıları, minyatür sanatı ve İsfahan’daki büyüleyici mimari eserler, Safevî döneminin mirasları arasında yer almaktadır.

Ancak 18. yüzyılda Safevî Devleti iç çekişmeler ve dış saldırılarla zayıflamış ve sonunda 1736 yılında Nadir Şah Afşar tarafından yıkılmıştır. Nadir Şah, Safevî hükümetini devirmiş ve İran’da yeni bir hanedanlık olan Afşar Hanedanı’nı kurmuştur.

Ahmet KOÇ

 

Safevi Devleti Şahları