Safevi Devleti

Safevî Devleti, 1501 ile 1736 yılları arasında İran’da hüküm süren bir İslam devletidir. İran coğrafyasında büyük bir imparatorluk kurmuş ve Osmanlı İmparatorluğu ile rekabet etmiştir. İslam tarihinde önemli bir dönemi temsil eder ve İran kültürüne büyük katkılarda bulunmuştur.

Safevî Devleti’nin kurucusu Şah İsmail’dir. Şah İsmail, Azerbaycanlı ve Türk kökenli bir liderdir. 1501 yılında İran’da hüküm süren ilk Şah olarak tahta çıkmıştır. Şah İsmail, Alevilik mezhebine mensup olmasıyla bilinir ve Safevî Devleti’nde Alevilik’i resmi devlet dini olarak benimsemiştir.

Safevî Devleti’nin en parlak dönemi, Şah Abbas dönemidir (1587-1629). Şah Abbas, güçlü bir lider olarak tanınır ve İran’ı ekonomik, kültürel ve askeri açıdan güçlendirmeye çalışmıştır. İsfahan şehrini başkent yaparak İran’ı bir kültür ve sanat merkezi haline getirmiştir.

Safevî Devleti’nin toplumsal yapısı, çeşitli etnik grupların ve mezheplerin bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yapıya sahipti. Devletin resmi dili Farsça olmuş, ancak Türkçe ve diğer diller de yaygın olarak konuşulmuştur.

Safevî Devleti, sanat, mimari ve edebiyat alanında da önemli bir gelişme yaşamıştır. İran halıları, minyatür sanatı ve İsfahan’daki büyüleyici mimari eserler, Safevî döneminin mirasları arasında yer almaktadır.

Ancak 18. yüzyılda Safevî Devleti iç çekişmeler ve dış saldırılarla zayıflamış ve sonunda 1736 yılında Nadir Şah Afşar tarafından yıkılmıştır. Nadir Şah, Safevî hükümetini devirmiş ve İran’da yeni bir hanedanlık olan Afşar Hanedanı’nı kurmuştur.

Ahmet KOÇ

 

Safevi Devleti Şahları

Zaman Tuneli

01 Aralık 1501
Şah İsmail
Şah İsmail

Şah İsmail Şah İsmail,  (17 Temmuz 1487) Erdebil’de doğdu. Babası Safevî tarikatının şeyhi Haydar, annesi Uzun Hasan’ın kızı Âlemşah Halime Begüm’dür. Ebü’l-Muzaffer Bahâdır el-Hüseynî unvanıyla anılır. İran’da Şiîliği resmî ideoloji haline getirerek yeni bir devlet kuran Şah İsmâil’in çocukluk yılları zorluklar içinde geçti. Henüz bir yaşında iken babası Şeyh Haydar,…
Devamı

23 Mayıs 1524
Şah Tahmasb
Şah Tahmasb

Şah Tahmasb Şah Tahmasb,  (22 Şubat 1514) İsfahan yakınlarındaki Şahâbâd’da doğdu. Safevî Devleti’nin kurucusu Şah İsmâil’in en büyük oğludur. Henüz iki yaşındayken lalası Türkmen Emîr Han Musullu ile birlikte Horasan’a gönderildi ve altı yıl orada kaldı. 1521 baharında lalası ile beraber geri çağrıldı, yerine kardeşi Sâm Mirza yollandı. Bundan sonra…
Devamı

22 Ağustos 1576
Şah II. İsmail
Şah II. İsmail

Şah II. İsmail Şah II. İsmail, Safevî Devleti'nin hükümdarıdır ve Şah İsmail'in torunudur. Asıl adı İsmail Mirza olup, tam olarak II. İsmail Şah Tahmasb 'in oğludur. II. İsmail, 1576 yılında babası Şah Tahmasb'ın ölümüyle Safevî tahtına çıkmıştır. Babası gibi Safevî Devleti'ni yönetmiştir ve 1576 ile 1577 yılları arasında hüküm sürmüştür.…
Devamı

11 Şubat 1577
Şah Muhammed Hüdabende
Şah Muhammed Hüdabende

Şah Muhammed Hüdabende Şah Muhammed Hüdabende, Safevî Devleti'nin dördüncü hükümdarıdır. 532 yılında Erdebil'de doğmuş ve 11 Şubat 1578 ile 1 Ekim 1588 tarihleri arasında hükümdarlık yapmıştır. Şah Muhammed Hüdabende, I. Tahmasb'ın ve Türkmen kökenli Musullu eşi Sultanum Begüm'ün oğludur. Asıl adı Muhammed Mirza'dır. Tahta geçmeden önce 1535-1571 döneminde Herat'ta Horasan…
Devamı

3 Ekim 1587
Şah I. Abbas
Şah I. Abbas

Şah I. Abbas Şah I. Abbas,17. yüzyılda hüküm süren ve Safevi İmparatorluğu'nu güçlendiren önemli bir Şah'dır. Ayrıca I. Abbas dönemi, Safevi Devleti'nin en parlak dönemlerinden biri olarak kabul edilir. İşte I. Abbas hakkında bazı bilgiler: I. Abbas, 27 Ocak 1571'de doğdu ve babası Şah Muhammed Mirza, annesi ise Hayrulnisa Hanım'dır.…
Devamı

28 Ocak 1629
Şah Safî
Şah Safî

Şah Safî Şah Safi, I. Abbas'ın oğlu ve Safevi İmparatorluğu'nun 17. yüzyıldaki hükümdarıdır. İşte Şah Safi hakkında bazı bilgiler: Şah Safi, 20 Temmuz 1611'de doğdu ve babası I. Abbas, annesi ise gece konaklarken ölen Kadıncık Sultan'dır. Bu nedenle tahta geçtiğinde oldukça genç bir yaşta hükümdar oldu. I. Abbas'ın vefatı üzerine,…
Devamı

12 Mayıs 1642
Şah II. Abbas
Şah II. Abbas

Şah II. Abbas Şah II. Abbas, Safevi İmparatorluğu'nun 17. yüzyılda hüküm süren önemli hükümdarlardan biridir. İşte II. Abbas hakkında bilgiler: II. Abbas, doğum adıyla Sultan Muhammad, babası Şah Safi'nin oğludur. 7 Ocak 1632'de doğdu ve 1642 yılında babasının vefatı üzerine 10 yaşında tahta çıktı. II. Abbas, Safevi tahtına çıktığında oldukça…
Devamı

1 Kasım 1666
I. Süleyman-Safevi
I. Süleyman-Safevi

I. Süleyman-Safevi I. Süleyman-Safevi, Safevi İmparatorluğu'nun 17. yüzyılda hüküm süren şahlarından biridir. İşte I. Süleyman hakkında bilgiler: I. Süleyman, doğum adıyla Sultan Muhammed Bağdadî, babası II. Abbas'ın oğludur. 28 Haziran 1647'de doğdu ve 1666 yılında babasının vefatı üzerine 19 yaşında tahta çıktı. I. Süleyman, tahta çıktığında genç ve deneyimsiz bir…
Devamı