I. Süleyman-Safevi
I. Süleyman-Safevi, Safevi İmparatorluğu‘nun 17. yüzyılda hüküm süren şahlarından biridir. İşte I. Süleyman hakkında bilgiler:
- I. Süleyman, doğum adıyla Sultan Muhammed Bağdadî, babası II. Abbas‘ın oğludur. 28 Haziran 1647’de doğdu ve 1666 yılında babasının vefatı üzerine 19 yaşında tahta çıktı.
- I. Süleyman, tahta çıktığında genç ve deneyimsiz bir hükümdardı. Babası II. Abbas’ın ölümünden sonra İsfahan’da düzenlenen bir darbeyle tahta geçti.
- I. Süleyman döneminde Safevi İmparatorluğu, iç ve dış sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. İçerideki bazı isyanlar ve saray içindeki rekabetler imparatorluğun istikrarını tehdit etmiştir.
- I. Süleyman, tahta çıktıktan sonra bazı muhalifleri ve potansiyel rakipleri ortadan kaldırmak için sert önlemler almıştır. Aynı zamanda hükümetteki yolsuzlukla mücadele etmeye çalışmış ve sarayın mali durumunu düzeltmeye çabalamıştır.
- Dış politikada, Osmanlı İmparatorluğu ile arasındaki ilişkiler nadiren dostane olmuştur. İki imparatorluk arasında sınırları korumak için sık sık çatışmalar yaşanmıştır.
- I. Süleyman’ın hükümdarlığı döneminde Safevi İmparatorluğu’nun siyasi ve ekonomik zayıflığı devam etmiştir. Bu dönemde İran toprakları içerisinde bazı bölgelerde otonom yapılar ortaya çıkmıştır.
- I. Süleyman, 29 Temmuz 1694 tarihinde vefat etmiştir ve taht, oğlu Hüseyin Mirza’ya geçmiştir.
I. Süleyman’ın hükümdarlık dönemi, Safevi İmparatorluğu için iç ve dış sorunlarla dolu bir dönem olmuştur. İç istikrarsızlık, taht mücadeleleri ve Osmanlı İmparatorluğu ile süregelen savaşlar, imparatorluğun zayıflamasına ve istikrarının sarsılmasına neden olmuştur.
Şubat veya Mart 1648’de İsfahan şehrinde Safevi Devleti Şahı II. Abbas’ın en büyük oğlu olarak doğdu. Annesi Çerkez asıllı bir cariye olan “Nakihat Hanım” idi. Doğumundan 1666’da Safevi Devleti şahlık tahtına geçinceye kadar “Sam Mirza” ya da “Süleyman Mirza” adı ile anıldı.Hamza Mirza adlı bir öz küçük erkek kardeşi ve İsmail Mirza ve Mirza Ali Naki adlarını taşıyan babaları bir anneleri ayrı daha iki tane erkek kardeşi de vardı. Sam/Süleyman Mirza tahta geçinceye kadar çocukluk ve gençlik yaşamını İsfahan Sarayı’nın Harem dairesinde tecrit altında olarak geçirdi. Yetiştirilip eğitiminden Ağa Nazır adlı bir hadım harem ağası mesul oldu. babası II. Abbas ile karşılaştırınca bu lalasından pek uygun bir eğitim görmediği ve pek enerjik olmaktan kaçınmayı öğrendiği ve bunun şahlık saltanat döneminin nispeten başarısız geçmesine neden olduğu tarihçilerce kabul edilmektedir [3]. Sarayda iken yetişmesi ve eğitiminde ana dili olarak Azerice konuşup kullandığı bilinmektedir. Tarihçiler ne kadar Farsı dilini bilip kullandığı hakkında tartışmalıdırlar.
Babası Şah II. Abbas Mazendaran’da 25 Eylül 1666’da kendine kati bir varis göstermeden öldü. Bu haber devlet başkenti olan İsfahan’a 5 gün sonra ulaştı. Şahlık tahtına geçecek oğlun kim olacağı saraylılar, özellikle harem ağaları, eline kaldı. Saraylıların çoğunluğu, yeni şahı daha kolayca kontrol edebilecekleri düşüncesi ile, II. Abbas’in daha 7 yaşında olan ikinci oğlu Hamza Mirza’yı tercih etmekte idiler. Fakat sonunda kararı Hamza Mirza’nın lalası olan saraylı oldu ve bu karar herkese ilan edilip II. Abbas’ın büyük oğlu olan “Sam Mirza” veya “Süleyman Mirza” Safevi Devleti şahı olarak tahta geçirildi.
Kaynak :İslam Ansiklopedisi