Tophane Çeşmesi

Tophane Çeşmesi

Tophane Çeşmesi, Sultan I. Mahmud tarafından yaptırılan bu tarihi çeşme 1732 yılında inşa ettirilmiştir. İstanbul’un Tophane semtindedir. Bu yapının önemi, İstanbul’un üçünçü büyük çeşmesi olması ve şehrin en yüksek duvarlı sebili olmasıdır. Eser genel itibari ile Tophane Çeşmesi olarak bilinsede banisi I.Mahmud’un adıyla da anılmaktadır. Tophane semtinde kıyıya yakın olarak inşa edilmiş olsa da zaman içinde kıyının taşlar ile doldurulmasıyla biraz daha içerde kalmıştır. Çeşmenin açılmasıyla Taksim Su Sistemi devreye girmiş ve Sultan I.Mahmud Taksim’den suyu kendi eliyle salıvermiştir. Yapının mimarı Mehmet Ağa’dır. Bu çeşme için mimara 76.000 kuruş 84 akçe ödendiği kayıtlarla sabittir. Çeşmenin üzerinde yer alan tarihi kitabesi şair Nahifi’ye aittir. Yine bir başka şair olan Fuat Şükrü Dilbilen bu çeşmeyi bir şiirine konu etmiş ve bu çeşmeden şöyle bahsetmiştir. ‘’ Mermer bükülmüş, yoğrulmuş işte. Parmak ısırmak hiçtir bu işde. İnciyle işler güya görümce, atlas bürümcük sandım görünce. İşten bilenler dünyada herkes, sanmaktadırlar kasnakta canfes.’’ Çeşme kare planlı olarak inşa edilmiştir. Osmanlı Devletinin klasik süsleme anlayışından biraz farklı olarak bezemelerinde barok üslup yaygın olarak kullanılmıştır. Abidevi duruşu ile İstanbul’un tarihi çeşmeleri arasında fark yaratmıştır. Çeşmenin dört cepheside mermerler ile kaplanmış, bu mermerlerin üzeri de zarif oymalar ve kabartmalar ile süslenmiştir. Sivri kemer kullanımı, nişler, niş içindeki süslemeler klasik Osmanlı süslemelerini akla getirse de kubbe altı saçakları barok mimari özelliği hissettirmektedir. Çeşmenin üzerine işlenmiş olan çiçek demetleri, natürmortlar, natüralist motiflerin yanında günümüzün katkıları da bulunmaktadır. Bir süre kullanıma kapalı olan çeşme 2006 yılında restore edilerek bu zengin süslemelerine ek olarak 40 metrekarelik 23 ayar altın varak kullanımı ile gösterişi arttırılmıştır. Bugün hala su hizmeti vermeye devam etmektedir.